Er नरेन्द्र प्रसाद चौलागाईं ।इन्जिनियरिङ भनेको मानविय समस्या समाधानका लागि प्रबिधिको प्रयोग गरिने विज्ञान को शास्त्र हो। बास्तवमा,इन्जिनियरिङ एक ब्यबसायिक कार्य हो जसमा सोच, फैसला गर्ने क्षमता र बौदिक ज्ञानको प्रयोग हुन्छ,जसमा विज्ञान, प्रविधि,गणित,र प्रयोगात्मक अनुभव प्रयोग गरी परिकल्पना, उत्पादन र उपयोगि वस्तुको प्रयोग अथवा क्रम हो जसले बस्तुको गुणस्तर , उपयोगिता र सार्थकता लाइ गहिरो अध्यन गरि बास्तबिकतामा परिणत गर्ने एक बौद्धिक ग्यान नै इन्जिनियरिङ हो । यो ज्ञान, सिप र क्षमता सम्बन्धि अध्यन गर्ने प्राविधिक जनशक्ति लाई इन्जिनियर भनिन्छ।इन्जिनियरिङ क्षेत्रको पढाइ गणित र भौतिक विज्ञान पढाइने भन्दा पनि यसको कसरी प्रयोग गर्ने भन्नेबारे प्रयोगात्मक हिसाबले सिकाइन्छ।
संसारकै जुनसुकै उदाहरण हेर्ने हो भने सबैभन्दा धेरै तलब खाने पेसाकर्मीमा इन्जिनियरहरू नै पर्नेगर्दछन ।
घर बनाउन, सिचाइ कुलो बाउन, पोखरी निर्माण गर्न, खानेपानी का आयोजनाहरु निर्माण गर्न,बाटो बनाउन,सडक तथा पुल बनाउन वा अन्य कुनै रचनात्मक काममा सबैभन्दा बढी इन्जिनियरकै हात हुन्छ । सानादेखि ठूला परियोजनामा काम गर्न सक्ने इन्जिनियरले कुनै पनि देश र सिंगो विश्वकै भौतिक, प्राविधिक र आर्थिक क्षेत्रको विकास सजिलै गर्न सक्दछन। इन्जिनियरिङ पेसा भनेको ब्याबसायिक व्यापारी,उद्यमी तथा ब्याबहारिक बन्न पनि सिकाउने हुँदा इन्जिनियरले जागिर नै खानुपर्छ भन्ने केहि छैन ।इन्जिनियरिङ पेसा भनेको जागिर खाने र खोज्दै जाने पेसा तथा ब्याबसाय होइन।येस्ले कुनै प्रबिधि र ब्याबसायबाट रोजगारिको सिर्जना आफै गर्न सक्छ।इन्जिनियरिङ क्षेत्र निकै चौडा आकारमा फैलियको क्षेत्रहो जस्को मार्केट भ्यालु अनन्तकालसम्मपनी जिबितै राख्न सकिन्छ।नेपालमा करिब ७५३ वटा स्थानियतह तथा ३ तहको सरकार छन जसको काम गर्ने सैली फरक भयतापनी लक्ष्य भने एउटै रहेको छ ।विकास निर्माणका परियोजनाका आवश्यकताका आधारमा बिभिन्न क्षेत्रमा इन्जिनियर लाइ खटाउने गरिन्छ ।
सिभिल इन्जिनियरले परियोजनाको गुणस्तर नियन्त्रण गर्ने गर्छन् । कुनै पनि परियोजनाको प्रारम्भिक अध्यन, डिजाइन ड्रइङ, लागत अनुमान, साइट अनुसन्धान, नापजाँच र सुपरिवेक्षण गरेर बिल उठाउने काम पनि सिभिल इन्जिनियरले नै गर्दछन।गाउँपालिकाहरूको परियोजनामा मुख्यतः सडक, खानेपानी, भवन, सिचाइकुलो, माइक्रो हाइड्रो, कुलानाला, पुल, पोखरि,बाटोघाटो,मठमन्दिर,पाटी-पैवा आदि पर्दछन। हरेक स्थानीय तहको आवश्यकता भन्दै बिनाअनुसन्धान गाउँको कुनाकुनामा सडक पुर्याइन्छ।जहाँ नियमित रूपमा पहिरो जाने गर्छ उतै बाट रोड लिने गरिन्छ। स्थानिय क्षेत्रका बिकास निर्माणका परियोजनाहरूले स्थानीयको आवश्यकता र विकासका नाममा बिनाअध्ययन स्थानीयको मागअनुसार नै जतामनलाग्यो उतै पूर्वाधार निर्माण हुने गरेको छ । जसले विभिन्न समस्या नित्याइरहेको छ। भूगोल र वातावरणको अध्ययन गरेर मात्र पूर्वाधार निर्माण गर्दा जोखिम न्यूनीकरण अथवा कम गर्न सकिन्छ। यसका लागि गाउपालिका तथा नगरपालिकाले जियोलोजिस्ट र वातावरण बिग्यका अनुसार जहाँ उपयुक्त हुन्छ उतै बाट सडक निर्माण गर्नु पर्नेहुन्छ।
इन्जिनियरले निर्धारण गरेको सडकको एलाइनमेन्ट एकातिर हुन्छ भने स्थानीयको माग अर्कोतिर हुने मुलुकका बासिन्दा हौ हामि । स्थानीयको मागअनुसार एलाइनमेन्ट लैजाँदा आयोजनामा बढी लागत लाग्ने, बाढी-पहिरो जाने जस्ता प्राकृति प्रकोपको जोखिम बढ्ने गरेको छ। नेपालमा इन्जिनियर बाटो, पुल र भवन बनाउन मात्र चाहिन्छ भन्ने मानसिकता छ । बाटो, पुल र भवन जस्ता पूर्वाधारको डिजाइन, सर्वेक्षण र निर्माणमा सिभिल इन्जिनियरकै प्रयोग हुने भए तापनि निर्माणपूर्व गर्नुपर्ने स्थलगत अध्ययन जियोलोजी तथा वातावरण विद्ले नै गर्नुपर्ने बिग्यहरु बताउँनुहुन्छ। परियोजनाहरूमा स्थलगत अध्ययन इन्जिनियरले नै गर्ने गर्दछ।स्थानीय तह भनेको जनताका समस्या र सुझाबहरुलाइ आत्मासाथ गर्दै अगाडी बड्ने क्षेत्र हो। करिब एक बर्ष बितिसकेको छ स्थानिय तह तथा बासिन्दा सग कामगर्न थालेको। पर्याप्त दक्ष जनसक्तीको अभाबका कारण हरेक स्थानियतहमा काम गर्न धेरै समस्याहुने गरेको छ । लोकसेवा आयोगले लियको परिक्षामा पासभयर देश र जनताको सेवागर्छु भनी जोसर जागरका साथ आफ्नो कार्यक्षेत्रमा खटिएको एक कुसल कर्मचारीलाइ उचित किसिमको सेवाकालिन तालिमको ब्याबस्था नहुदा बिभिन्न अप्ठेरा र कठिनाइहरु भोग्नुपरेको तितो अनुभब स्थानियतहका कर्मचारिहरुले भोग्नु परेको छ!हाल शुभकालिका गाउँपालिका प्राविधिक शाखा प्रमुखको जिम्मेवारी बहन गर्नु भएको छ।
स्थानीय तहमा इन्जिनियरको अनुभव
तपाईको प्रतिक्रिया
दियो खबर । ६ जेष्ठ २०७८, बिहीबार ०६:३०