मानसरोवमा १.४ अर्ब भारतीयहरूको लागि कर्णाली राजमार्ग हुँदै पर्यटनको सम्भावना।

मानसरोवर ताल र कैलाश पर्वत तिब्बतको हिमाली भेगमा अवस्थित विश्वप्रसिद्ध धार्मिक स्थल हुन्। यी स्थानहरू हिन्दू, बौद्ध, जैन र बोन धर्मावलम्बीहरूको लागि अत्यन्त पवित्र मानिन्छन्। विशेष गरी भारतका १.४ अर्ब जनसंख्याको लागि मानसरोवर पुग्नु धार्मिक आस्थाको महत्वपूर्ण गन्तव्य हो। अहिले भारतीयहरू मानसरोवर पुग्न चीन हुँदै लामो र महँगो यात्रा गर्नुपर्ने बाध्यता छ। तर यदि नेपालगञ्ज हुँदै सुर्खेत, कालीकोट, हुम्ला र कर्णाली क्षेत्रको राजमार्ग (रुपैडिया-कर्णाली राजमार्ग) निर्माण र विस्तार गरियो भने, यसले भारतीय तीर्थयात्रीहरूको लागि छोटो, किफायती र सुविधाजनक मार्ग प्रदान गर्नेछ।

यो मार्गले धार्मिक पर्यटन प्रवर्द्धन मात्र होइन, कर्णाली क्षेत्रको आर्थिक र भौतिक विकासमा महत्वपूर्ण योगदान पुर्याउनेछ।

नेपालगञ्जदेखि मानसरोवर पुग्ने मार्ग

नेपालगञ्जबाट सुरु हुने यस मार्गले कर्णाली क्षेत्रका मुख्य स्थानहरू जोड्नेछ:

1. नेपालगञ्ज – सुर्खेत: मधेस र पहाडको संगम क्षेत्र, जुन कर्णाली प्रवेशद्वार हो।

2. सुर्खेत – कालीकोट – हुम्ला: पहाडी र हिमाली क्षेत्र हुँदै अद्भुत प्राकृतिक दृश्यहरूको अनुभव।

3. हिल्सा (हुम्ला): नेपाल-तिब्बत सिमाना, जहाँबाट मानसरोवर ताल र कैलाश पर्वत पुग्न सकिन्छ।

यस मार्गको पूर्ण विकास भएमा, यो यात्रा भारतीय तीर्थयात्रीहरूको लागि छोटो, सरल, र आर्थिक रूपले सुलभ हुनेछ।

कर्णाली क्षेत्रमा आर्थिक सम्भावना

कर्णाली प्रदेश प्राकृतिक सुन्दरताले भरिपूर्ण भए पनि नेपालकै सबैभन्दा पछाडि परेको क्षेत्र हो। आधारभूत पूर्वाधारको अभाव, गरिबी, र रोजगारीको अभाव जस्ता समस्याले ग्रस्त कर्णालीको आर्थिक स्तर माथि उठाउन यो मार्गले क्रान्तिकारी परिवर्तन ल्याउन सक्छ।

१. धार्मिक पर्यटनको प्रवर्द्धन

मानसरोवरको धार्मिक महत्त्वका कारण भारतीय र अन्तर्राष्ट्रिय तीर्थयात्रीहरूको ठूलो संख्या नेपालगञ्ज-हुम्ला मार्ग हुँदै यात्रा गर्नेछ।

• तीर्थयात्रीहरूका लागि होटल, होमस्टे, यातायात सेवा, र गाइडको माग बढ्नेछ।

• स्थानीय उत्पादनहरू (हस्तकला, स्थानीय खाना, र सांस्कृतिक प्रस्तुति)को व्यापारले स्थानीय जनताको आम्दानी बढाउनेछ।

२. नेपाललाई राजस्व

नेपालले पारवहन शुल्क, पर्यटक भिसा शुल्क, र अन्य सेवाहरूबाट ठूलो मात्रामा राजस्व आर्जन गर्न सक्छ।

• उदाहरणको लागि, यदि वार्षिक ५० लाख तीर्थयात्रीले $१० पारवहन शुल्क तिरे भने, नेपालले $५० मिलियन (करिब ६.५ अर्ब नेपाली रुपैयाँ) आम्दानी गर्न सक्छ।

• यसबाहेक, ठूला होटलहरू, ट्राभल एजेन्सीहरू, र स्थानीय व्यवसायहरूले पनि सरकारी कर तिर्नेछन्।

३. पूर्वाधार विकास

रुपैडिया-कर्णाली राजमार्ग निर्माणले:

• कर्णालीका दुर्गम गाउँहरूलाई राष्ट्रिय राजमार्गसँग जोड्नेछ।

• कृषिजन्य उत्पादन र अन्य स्थानीय वस्तुहरूलाई बजारमा पुर्याउन सजिलो बनाउनेछ।

• स्थानीय स्तरमा नयाँ उद्योग स्थापना गर्न सहयोग पुर्याउनेछ।

४. रोजगारीका अवसरहरू

राजमार्ग निर्माण र पर्यटनको विकासले हजारौं स्थानीयलाई रोजगारीको अवसर प्रदान गर्नेछ। होटल, रेस्टुरेन्ट, यातायात सेवा, र गाइडको रुपमा स्थानीय बासिन्दाले प्रत्यक्ष लाभ लिन सक्नेछन्।

कर्णालीको समृद्धि र नेपाललाई लाभ

रुपैडिया-कर्णाली राजमार्गको निर्माणले केवल मानसरोवर यात्रालाई सहज बनाउने होइन, कर्णाली प्रदेशको आर्थिक समृद्धिका लागि आधारशीला तयार गर्नेछ। यो राजमार्गले भारतका १.४ अर्ब जनसंख्याको धार्मिक पर्यटनलाई नेपालतर्फ आकर्षित गरेर कर्णालीको गरिबी घटाउने र विकासको नयाँ युग सुरु गर्नेछ।

नेपालले यो परियोजनालाई प्राथमिकता दिएर राष्ट्रिय तथा अन्तर्राष्ट्रिय साझेदारीमार्फत यसलाई द्रुत रूपमा कार्यान्वयन गर्न सकेमा, कर्णाली प्रदेश नेपालकै आर्थिक समृद्धिको उदाहरणीय क्षेत्र बन्नेछ।

निष्कर्ष

मानसरोवरलाई जोड्ने कर्णाली राजमार्गको निर्माणले भारतका करोडौं तीर्थयात्रीहरूलाई छोटो र किफायती यात्रा उपलब्ध गराउनेछ। कर्णाली प्रदेशको भौगोलिक चुनौतीलाई अवसरमा बदल्न यो परियोजना सुनौलो अवसर हो। धार्मिक पर्यटन प्रवर्द्धन, स्थानीय जनताको आय वृद्धि, र नेपाललाई आर्थिक रूपमा सबल बनाउन कर्णाली राजमार्ग निर्माण अपरिहार्य छ।

ई. तुलसी शाही