खाडाचक्र सदरमुकामा पिउने पानीको खड्को
कुनै पनि बस्तीको लागि पिउने पानी अति आवश्यक छ। चाहे त्यो सानो ग्रामीण समुदाय होस् वा ठूलो सहरी। खाडाचक्र आफैमा एक ऐतिहासिक, जिल्ला सदरमुकाम, शक्ति, व्यापार, यातायात र शिक्षाको केन्द्र हो। अहिले खाडाचक्र सदरमुकामा पिउने पानीको ठुलो खड्को छ।
पानी मानव स्वास्थ्य को लागी अत्यन्तै आवश्यक छ। हाम्रो शरीरको ५५ – ६० % लगभग पानी हुन्छ। यो शरीरको तापमान विनियमित गर्न, कोशिकाहरूमा पोषक तत्व र अक्सिजन ढुवानी गर्न, र फोहोर उत्पादनहरू हटाउन आवश्यक छ। पर्याप्त पानी बिना, मानिसहरू निर्जलित हुन सक्छ, जसले गम्भीर स्वास्थ्य समस्याहरू निम्त्याउन सक्छ, जस्तै मृगौला फेल, गर्मी स्ट्रोक, र मृत्यु पनि। स्वच्छताको लागि सफा पानी पनि आवश्यक छ। यो हात धुने, नुहाउन, र लुगा र भाँडा सफा गर्न र सार्वजनिक स्थानहरू सफा राख्नु आवश्यक छ। सफा पानी नहुँदा मानिसमा कीटाणु र ब्याक्टेरियाबाट बिरामी हुने सम्भावना बढी हुन्छ। उचित सरसफाइ कायम राख्न सफा पिउने पानीको पहुँच साधा आवश्यक छ।
पानी कृषि र पशुधनको लागि पनि महत्त्वपूर्ण छ। बाली बढ्नको लागि पानी चाहिन्छ, र गाईवस्तुलाई पिउन पानी चाहिन्छ। पर्याप्त पानी बिना, बाली ओइलाउन र मर्न सक्छ, र पशुधन निर्जलित र बिरामी हुन सक्छ। धेरै उद्योगहरूलाई उत्पादन, खानी, र ऊर्जा उत्पादन लगायतका कामका लागि पानी चाहिन्छ। पानीको पहुँच नहुँदा यी उद्योगहरू सञ्चालनमा आउन सक्दैनन्।
पानी पनि आगो सुरक्षाका लागी आवश्यक छ। फायर फाइटरहरूले आगो निभाउन र फैलिनबाट रोक्न पानी प्रयोग गर्छन्।
सुरक्षित र भरपर्दो खानेपानीमा पहुँच आर्थिक विकासको लागि आवश्यक छ। व्यवसायहरू सञ्चालन गर्न र समुदायहरू फस्टाउन पर्याप्त सफापानीको जरुरि छ।
हिमाली र पहाडी सहरहरूमा पिउने पानी पुर्याउने धेरै तरिकाहरू प्रयोगमा छन्। हिमाली र पहाडी सहरहरूमा पिउने पानी पुर्याउने धेरै तरिकाहरू प्रयोगमा छन्। ती मध्ये म केही येह उलेख गर्न चाहन्छु। गुरुत्वाकर्षण-फेड प्रणाली, यस प्रणालीमा, पानी नजिकैको खोला वा झरनाबाट सङ्कलन गरिन्छ र पाइपहरूको श्रृंखला मार्फत शहरमा प्रवाह गरिन्छ। प्रणाली पानी ढुवानी गर्न गुरुत्वाकर्षण को प्राकृतिक बलमा निर्भर गर्दछ, जसको मतलब यो सञ्चालन गर्न कुनै ऊर्जा आवश्यक पर्दैन। पम्पिङ प्रणाली, प्राकृतिक पानीका स्रोतहरू सहरभन्दा उच्च उचाइमा नभएका ठाउँहरूमा पम्पिङ प्रणाली आवश्यक हुन सक्छ। नजिकैको स्रोत (जस्तै इनार वा नदी) बाट पानीलाई उच्च उचाइमा रहेको पानी ट्याङ्कीमा लैजान पम्प प्रयोग गरिन्छ, जसले शहरलाई गुरुत्वाकर्षण मार्फत पानी आपूर्ति गर्दछ। ढुवानी, भरपर्दो पानीको स्रोतमा पहुँच नभएका क्षेत्रहरूमा ट्रकहरूद्वारा पानी ओसारपसार गर्नुपर्ने हुन सक्छ। यो एक अधिक महँगो विकल्प हो, तर अधिक दिगो पानी आपूर्ति स्थापित गर्न नसकेसम्म यो एक अस्थायी समाधान हुन सक्छ। वर्षाको पानी सङ्कलन, धेरै वर्षा हुने क्षेत्रहरूमा वर्षाको पानी सङ्कलन गर्ने प्रभावकारी माध्यम हुन सक्छ। वर्षाको पानी घरको छतबाट संकलन गरी पछि प्रयोगको लागि ट्याङ्कीहरूमा भण्डारण गरिन्छ। डिसेलिनेशन, यदि सहर तटको नजिकै अवस्थित छ भने, डिसेलिनेशनलाई समुद्री पानीलाई पिउने पानीमा परिणत गर्न प्रयोग गर्न सकिन्छ। यो एक महँगो विकल्प हो, तर यो क्षेत्रहरूमा राम्रो समाधान हुन सक्छ जहाँ ताजा पानीको पहुँच छैन। भूमिगत पानीको इनारहरू, यदि भूमिगत पानीको भरपर्दो स्रोत छ भने, पानी पहुँच गर्न इनारहरू ड्रिल गर्न सकिन्छ। त्यसपछि पानी सतहमा पम्प गरी शहरमा ढुवानी गरिन्छ।
पानी शुद्धिकरण गर्न तेतीकै महत्त्वपूर्ण छ। प्राकृतिक पानीका स्रोतहरू दूषित भएका क्षेत्रहरूमा प्रदूषकहरू हटाउन र पानीलाई पिउनका लागि सुरक्षित बनाउन पानी शुद्धीकरण प्रयोग गर्न सकिन्छ। यो निस्पंदन, क्लोरिनेशन, र ओजोनेसन सहित विभिन्न विधिहरू मार्फत गर्न सकिन्छ।
स्वच्छ र पर्याप्त पानीको पहुँच कुनै पनि बस्तीको स्वास्थ्य, कल्याण र समृद्धिका लागि आवश्यक छ। सबैका लागि सुरक्षित पानीको भरपर्दो आपूर्ति सुनिश्चित गर्न पानीका स्रोतहरूको उचित व्यवस्थापन र संरक्षण गरिएको सुनिश्चित गर्न महत्त्वपूर्ण छ। राम्रो स्वास्थ्य, उचित सरसफाइ, कृषि र औद्योगिक विकासको लागि पिउने पानी आवश्यक छ। यो सहर र त्यहाँका बासिन्दाहरूको अस्तित्व र कल्याणको लागि महत्त्वपूर्ण छ। पहाडको सहरमा खानेपानी पुर्याउने विधिको छनोट पानीको स्रोतको उपलब्धता र गुणस्तर, क्षेत्रको भूगोल, प्रणालीको लागत र स्थानीय नियमावलीलगायत विभिन्न कारकहरूमा निर्भर हुनेछ।
चुलीमकिका बाट आउने ब्रिहत खानेपानी योजना नेतृत्वको कमिले बर्सौउ लाग्ने निश्चित छ। कालिकोटमा पानिको लागि हर्क शाही, हर्क सेजुवाल, हर्क सेवाकोटीको नै उदय कुर्नु पर्ला जस्तो छ। चुलिमालिकाको पानि नयासम्म बदालकोट जाने मोटर बाटोको मूल र सैनिक शिविर तलतिरको बाघ ढुंगा नजिकैइका दुइवटा धारामा ठुला १ लाख लिटरका रिजर्व टंकी बनाइ करिब ५ लाख लगानीमा ब्रान्डेड पम्पिङ प्रणाली अपनाउन सकिन्छ। पुम्पिंग सेट, सिमेन्ट र डन्डी कराउड फंनङ्बाट र ज्याला हर्क साम्पंगको जस्तो हिस्टपुसट सदर्मुकाम बासिहरु हरुलाई सरमदान बाट सम्पूर्ण सदरमुकाम बासिलाइ खुसीका साथ् पानि पियाउन सकिन्छ। एसको अगुवाइ हालका वर्तमान मेयरले लिदा अर्को चुनाबमा राम्रो मत प्राप्त गर्नसकिने मेरो आकलन छ। इन्जिनियरिङ् अनुमान र विस्तृत कार्यान्वयन योजनाको लागि मलाइ सम्पर्क गर्न सक्नुहुन्छ। पानी हाम्रो सबैइको नईसर्गिक अधिकार हो, हामी सबैमिली समस्याको जरैइ देखि उन्मूलन गरौ।
दियो खबर । १५ चैत्र २०७९, बुधबार ०५:२४